Berdelaedjes

[lorint]

Come dji n' a nén stî la 20 ans å lon, dji va dmander ene kesse k' est kéke feye biesse et k' a ddja stî raspepieye mwints côps, mins tant pire: apoirtez m' vos loumires

Dji waite di tenawete di recråxhî on pô li wiccionaire est dji so sovint amm... aroké pås egzimpes saetchî foû del literateure.

Dji voe ki, pa des côps, les fråzes sont rfondowes, pa des côps nén.

Tant k' a mi (djusk' asteure et li pus sovint), dji n' les rfond nén paski dji voe evî k' on candje li nombe di pîs eyet les rimes dins l' powezeye, et co k' on candje li grammaire po fé "pus walon". Et dji n' so nén a mi åjhe nerén po candjî l' morfolodjeye (les cawete des viebes, metans, evnd). Sins conter k' i gn a kéke feye des oteurs è vike ki ça nos metreut a dos, adon k' i gn a pont d' avance di taper des rnåds dvins les poyes a on moumint ki l' airaedje a l' air k' i s' raclairit et k' i s' rapåjhtêye ene miete. Do côp, dji sereu po n' nén rfonde les egzimpes ki n' ont nén stî tuzé tot droet è RW.

MINS, d' èn ôte costé, ki c' est soyant do vèy ki - come nos l' savans foirt bén - minme è Feller, gn a trinte shijh façons do fé.

Dji m' dimandéve si ça n' sereut nén ahessåve ki les wiccionairisses si metnuxhe d' acoird so on "rfondou Feller" (waye mes dints!) ou - metans - on "Feller rassonré", ni fouxhe ki po les egzimpes do wiccionaire, et motoit po wikisourd, ou des rpubliyaedjes di vîs lives walons, ou ki sai dj'.

I n' fåreut nén grand tchoi, a dj' l' idêye. Ça pôreut esse a pô près li Feller da Francard, c' e-st a dire:

Metans, å minimum:
- pont d' Q ("cwand" ou "cand", nén "quand")
- pont di dvintrin E ou d' faflote el plaece ("dji tchantrè", nén "dji tchanterè" ni "dji tchant'rè") (sauf po des mots come: Walon'rèye, can'tia - après tot, l' idêye, c' est do dmorer DINS Feller...)
- Z inte deus voyales et å coron des mots ("one/ine/ène rôze", "on/in rôzî")
- ene espåce après les faflotes ("l' èfant")

Et co motoit?:
- wårder li AU po les cas k' i gn a Å è rfondou ("cauzer", nén "côzer")?
- sicrire Ê ou É (sorlon les scrijheus) tot wice k' i gn a AI è rfondou?
- on pont inte N et N/M (pon.ne, pwin.ne) come dins Francard?
- des S au pluriel: dès-ouys
- loyî les "L'" åzès dvancetes: al, pol, dèl...
- wårder les loyeures do janre: "lès-omes", "dès-èfants", pusk' il î tnèt?
- kéke feye les minmès rîles (ki dji n' kinoxhe nén bén, mi minme ) k' è rfondou po les loyeures do janre: bon-z èt rwèd, vo-les-la, on-z a (?)
- pol restant fé come è rfondou dins l' wiccionaire: pî (nén "pîd"), evnd.

Èn on mot: do peur Feller sins rprotche - mins ene miete redjårbé po k' ça soeye on pô moens ene assonre.


Est ç' k' on nd a ddja djåzé, d' çoula?
Est ç' k' i gn a ene sakî a pårt mi ki trouve ki ça sereut ahessåve?
Des idêyes?

Merci!

[lucyin]

Fråzes e Feller divins èn årtike e rfondou : c' est bråmint "Scribus Electronibus" k' els a metou (dispu k' i boute dissu l' wiccionaire, e 2023). Teyoricmint, elzès fåt rtiper totes dins èn årtike e Feller; dj' el fwai cwand dji tome dissu, d' astcheyance.

Divant çoula, on rmeteut totes les fråzes e rfondou. Come on l' fwait divins l' DTW. Po mete des fråzes d' oteur e "rassonré Feller", elzès våreut mî mete dins èn årtike avou l' tchapea walon-Feller (on ndè pout fé ostant k' on vout). Dins l' "papî d' saye di racmoirdaedje" (dji vos l' evoyrè divant l' raploû do moes d' setimbe ki vos î estoz priyî), on dit bén "... visant l'exhaustivité" (çou k' est impossibe, fåreut 2.000.000 d' pådjes).

Metans, dins li ci ki m' feye a fwait ersè, li fråze Djôzef Dewé a stî rcopieye e Feller-Léonard.

Dji l' a rmetou e rfondou dins l' mwaisse årtike (come dji pinse k' i dvreut esse rifondou, ca c' est on cas nén co bén acertiné)
https://wa.wiktionary.org/wiki/m%C3%A5lastcheyou_ki

Mins, po n' nén piede li mwaisse sicrijhaedje, dji l' a rmetou a "mau"
https://wa.wiktionary.org/wiki/mau#Adviebe

Pareymint avou ene fråze da Djôzef Dokir ricopieye pa Dåvide:
riscrîte e rfondou cial :
https://wa.wiktionary.org/wiki/rihouk%C3%AE#Viebe

wårdêye téle ké ciddé:
https://wa.wiktionary.org/wiki/fris%E2%80%B2

Pol rahouca:
* té ké: {{s|...}}
* rimetowe e rfondou {{s-rif|...}}
_________________
Li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû.

[lucyin]

L' idêye do Feller rassonré, c' esteut ddja l' cene di l' årmonijhaedje so l' Aberteke (+ - 1998-2005):

https://lucyin.walon.org/livreye/aurmonijhaedje.html
_________________
Li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû.

[lucyin]

Tins k' dj' estans a dicramyî l' lonxhea Rifondou / Feller, n' elzès fåreut i nén scrire avou l' modele {{lang|wa-fel|.... fråze e Feller}} ? (come on fwait po les fråzes des ôtes lingaedjes)

Insi, les novelès machenes di sûtisté éndjolike ni maxhrént nén li motlî do rfondou avou les cognes Feller.

Dj' end a fwait ene prumire aplicåcion roci:

https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=tant_ki&action=edit&section=3

Dji l' a dmandé eto a "Scribusse"

https://wa.wiktionary.org/wiki/Uzeu_copene:Scribus_electronicus#Fr%C3%A5zes_e_Feller_dins_%C3%A8n_%C3%A5rtike_e_rfondou
_________________
Li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû.

[Scribus electronicus]

Bondjoû tertos,

Awè, dispoy djulete 2023 disk' a novimbe, dj' aveu l' acostumance do rashir les egzimpes poujhîs foû des belès-letes e scrijha Feller, såf po sacwants vîs sistinmes come Françwès Barillé ou Edouard Remouchamps.

Pol cåze, diviè novimbe, dji m' a-st apinsé k' i faleut puvite rivni å Feller po deus råjhons :

Po-z ataker, s' on vout cweri après on mot dvins l' ricwirrece, fwait beacôp pus åjhey do trover l' mot scrît e rfondou (metans, cwand dj' vou-st ahvier èn årtike et trover des egzimpes).

Pol rawete, a m' shonnance, våt mî on motî a l' advninant k' on motî såvadje avou des egzimpes Feller cmaxhîs avou do rfondou.

Po fé tere ewale, dj' a trové deus piceures :

Cwand dj' atome so on mot k' est scrît d' ene drole di manire, dj' a mî asteure do radjouter dvins les ortografeyes
| geaive = JVri
ki do scrire tote li fråze.

Et mete a tot côp bon li tite di l' ouve et l' limero del pådje afîsse ki l' lejheu poye spepyî l' motî po vey l' ortografeye e Feller. Et s' i gn a ene flotche, el coridjî

Asteure, c' est Liboutî ki radjoute des egzimpes e Feller Léonard
_________________
Araedjî waloneu prete a rvindjî si mancî lingaedje