Berdelaedjes

[Djor]

I m' shonne ki fåt scrire "afoircî", mågré "foirci".

Et k' li prumî ni soûd nén do deujhinme; mins purade les deus vegnnut d' "foice", avou on candjmint d' sinse.

Li ratourneure "Diu vs afoice" (nén °"Diu vs afoircixhe") est foirt veye.

Et "rafoircî" (avou longou "i") vént d' "afoircî", nén d' "foirci".

"Afoircî" et "rafoircî", c' est ene sacwè d' rafiant.
Åd contråve, "foirci", c' est ene sacwè d' bouxhant (so l' ouxh, ou ene djin ki s' fwait foirci...)

E francès, on n' voet nén l' adire. Mins i m' shonne k' e walon...
_________________
Li walon n' est nén d' l' esperanto.

[lucyin]

dj' a ddja lontins tuzé a çoula; gn a eto (foirt corant) "refoircî gamén"; si ci sereut del 4inme sôre => rafoirci gamén.

+ rafoircixhante betchete.
http://wa.wikipedia.org/wiki/Rafoircixhante_betchete

fé l' toû des motîs, et des parints di "foice", mins dji sereu biåjhe avou deus rîlêyes di viebes (onk del 2inme, l' ôte del 4inme)
_________________
Li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû.

[Pablo Saratxaga]

C' est nén ossu clair.
I m' shonne ki l' adire foircî/foirci soeye pus ene afwaire di pårler ki d' sinse.

Sol DTW i gn a:

• afoirci:
  • totes les dsifondowes avou "i"
    
  • tos sinses d' aveur del foice (pa lu minme ou dinêye d' åd foû)
    
  
  
• disfoircî 1:
  • avou "i" ou "î"
    
  • des sinses di rissaetchî des foices (li contråve d' afoirci et d' efoirci2)
    
  
  
• disfoirci 2:
  • avou "i" ou "î"
    
  • sinse di foircî pår (rafoircixhante betchete dis-): foirci ene båshele, si rompe.
    
  
  
• efoircî 1:
  • tos "î"
    
  • si foircî po fé åk
    
  
  
• efoirci 2:
  • tos "i"
    
  • divni foirt
    
  
  
• efoirci 3:
  • avou "i"
    
  • ovrer di trop
    
  
  
• foirci:
  • avou "i" ou "î"
    
  • dj' a metou tot dins on seu hagnon, la k' tos les sinses sont "fé del foice po, ou fé del foice so en sacwè"
    

mins avou ça on n' est nén pus avancis pol rifondaedje.
(dins l' coridjrece i gn a ki "foircî" (avou longou î: dji foirceye, nos foirçans, i foiçnut, dj' a foircî)

Dins l' codjowaedje da Gilliard (cinte) i gn a: disfoircî, efoircî, refoircî, foircî, rifoircî; tos do groupe l° 26 (on groupe da lu rén k' po foircî et s' famile; mins ki l' seule diferince avou l' groupe 25 est ortografike (cåce do -cî => -çans);
li group 25 lu c' est tos les -jî, -chî, -tchî, -gnî (e rfondou sacwants -chî sont des -cî; come schoircî).
Codjowaedje: (A=foirç-, B=C=foircey-; dji foirceye, nos foirçans, i foirceynut, dj' a foircî);

Dins l' codjowaedje da Stasse (Lidje) i gn a: disfoirci, efoirci, refoirci (pont d' "foirci" ? i shonne ki neni, a moens ki dj' åye må rcopyî, dji n' l' a nén dzo les ouys).
tos do groupe del pådje 93; dj' ô bén del 4inme troke.
Codjowaedje: (A=B=C=disfoircixh-; dji disfoircixh, nos disfoircixhans, disfoircixhnut, dj' a disfoirci)

Ça fwait k' i gn a troes codjowaedjes:
* come doirmi, mins avou on, p.p. en -î: dji foice, nos foirçans, i foiçnut, dj' a foircî
** po: cogne dins "Diè vs afoice"
** conte: codjowaedje foû rîle (les sfwaits come doirmi ont -i a l' infinitif et -ou pol pårticipe)
* come schoircî (A=foirç-, B=C=foircey-; dji foirceye, nos foirçans, i foirceynut, dj' a foircî);
** po: codjowaedje dins Gilliard
* come fini (A=C=foirçixh- B=foirci-; dji foirci, nos foircixhans, i foircixhnut, dj' a disfoirci)
** po: codjowaedje dins Stasse, derivés come "rafoircixhant"

I gn a ossu "avanci"
Dins Gilliard et Stasse il est del 4inme troke; mins dins l' wiccionaire il est metou come A=B=C=avanç-; dj' avance, nos avançans, il avançnut.
(dins l' coridjrece il a stî metou A=C=avancixh-, B=avanci; dj' avanci, nos avancixhans, il avancixhnut, dj' a-st avanci)

Mins i m' shonne ki, ossu bén po "foirci", ki po "avanci", i gn a ene lådje uzance po candjî les singulîs prezintrece al môde do francès: dji foice, dj' avance.

Dins l' Gilliard i gn a po "avanci" des pînotes ki dnèt des codjowaedjes corants:
* dj' avance, nos avançans, il avançnut; mins: dj' avancirè; dj' avancireu, ki dj' avancixhe (eto ki dj' avance), dj' a avanci (nén -î)
* dj' avance, nos avancixhans, il avancixhnut, dj' avancirè, ki dj' avancixhe,... dj' a avanci
* "come baxhî" (dj' avance, nos avançans, il avançnut, dj' avançrè, ki dj' avance), såf po l' infinitif et pårticipe (avanci, dj' a avanci (nén -î))
* mins k' il a ddja oyou, minme si c' est foirt råle, "dj' avanci l' eure" (dj' ô bén, erîlêymint come prusti)

Li codjowaedje metou dins l' wiccionaire, lu, est pår come "baxhî", co on 5inme codjowaedje diferin pol minme viebe ...

I fåreut vey s' i gn a ds ôtes (a pårt "avanci" et "foirci").

Sol DTW: %(van|foir)c(i|î)

[lucyin]

Po les viebes k' avént stî metous el 4inme cogne, Loukîz a: https://wa.wikipedia.org/wiki/Cwatrinme_troke_di_viebes_e_walon#Viebes_er.C3.AEl.C3.A9s_so_prusti_e_rfondou_mins_n.C3.A9n_dins_sacwants_walons_coinreces

Mins c' est l' veur k' i gn a do tchictaedje. Metans "aswadji" a passé d' onk a l' ôte.

Po foirci, gn a yeu kécfeye di l' assaetchance do francès "forcer". Insi, li Stasse ni dene nén èn erîlé "fwèrci" mins "fôrci" / "fôrcer"

E165 : fôrci (4e sôre) MINS rèfwèrcî

Tant k' i gn a nén ene meyeuse propôzucion, dji wådreu tos les parints di "foirci" el 4inme cogne.
_________________
Li ci ki n' a k' on toû n' vike k' on djoû.